Communiceren met paarden

Om met jou te beginnen…

Voordat we het hebben over de lichaamstaal van jouw paard, benadrukken we graag dat jouw lichaamstaal een enorme rol speelt in communicatie met paarden. Jouw paard reageert op jouw houding en bewegingen en is dus zeer gevoelig voor hetgeen jij uitstraalt. Wellicht een open deur, maar jouw zekere en ontspannen uitstraling is aanstekelijk voor jouw paard, evenals een zenuwachtige en onrustige uitstraling dat is. Wees je dus bewust van jouw gedragingen rondom je grote vriend.

Communiceren met paarden middels ogen

Hoewel het gezichtsveld van een paard veel breder is dan dat van ons, zijn haar ooguitdrukkingen nagenoeg hetzelfde. Je kunt er in ieder geval de meest basic gemoedstoestanden aan aflezen:

• Heeft jouw paard zijn ogen wijd open, dan is hij alert en zich bewust van de omgeving.
• Heeft jouw paard zijn ogen half open, dan is ze minder alert en soms zelfs slaperig.
• Heeft jouw paard zijn beide ogen dicht, dan slaapt hij. Houdt hij één oog open? Dan kunnen daar gezondheidsproblemen aan ten grondslag liggen. Raadpleeg dan een dierenarts.

Communiceren met paarden middels oren

De manier waarop paarden hun oren bewegen, zeggen veel over hoe ze zich voelen. Daarentegen kunnen de standen van hun oren – in tegenstelling tot bij de ogen – meerdere betekenissen hebben. We onderscheiden vier basisstanden:

• Hangend, opzij: jouw paard is in ontspannen, relaxte staat.
• Naar voren / gespitst: jouw paard is blij, geïnteresseerd en / of alert.
• Naar achter: jouw paard richt zijn aandacht op iets wat achter hem gebeurt en is redelijk alert.
• Plat naar achter, in nek: jouw paard is in extreme staat van angst of agressie.

Communiceren met paarden middels benen

Naast de stand van de ogen en oren, zegt ook de stand van de benen veel over jouw paard. We onderscheiden vijf toestanden en bewegingen:

• Op de grond stampen met voorste benen: dit duidt bijna altijd op iets negatiefs. Jouw paard kan zich ongeduldig of geïrriteerd voelen.
• Steigeren: bij veulens is dit veelal speels, terwijl volwassen paarden vaak steigeren bij angst.
• Optillen van een voor- of achterbeen: jouw paard is aan het dreigen. Let op! Een trap met het opgetilde been zal vaker wel dan niet volgen.
• Wijdbeens positioneren met beide voorbenen: jouw paard maakt zich klaar voor vertrek (wat zowel positief, als negatief kan zijn). Staat jouw paard vaak in deze houding, raadpleeg dan wederom een dierenarts. Ook dit kan namelijk voortkomen uit gezondheidsproblemen.
• Op ‘zijn tenen staan’ met een van zijn achterbenen: door deze houding, kromt het been van jouw paard. Dit duidt vaak op een ontspannen gemoedstoestand.

Wanneer moet ik hoe reageren?

De communicatie met jouw paard komt natuurlijk van twee kanten. Leuk dat je nu een beeld hebt bij de gemoedstoestanden van je paard, maar wat moet je ermee?

Communicatie met agressief of angstig paard

Merk je dat jouw paard agressief of angstig gedrag vertoont, blijf dan te allen tijde rustig. Zorg bovendien dat je eerst jezelf in veiligheid brengt, alvorens je paard te kalmeren. Een trap van jouw paard kan immers dodelijk zijn.

Houd afstand van je paard en straf hem niet. Dit kan de band tussen jouw en je paard schaden. Gebruik daarentegen kalmerende gebaren, zoals het langzaam knipperen met je ogen (terwijl je op gepaste afstand blijft) en een kalm en rustig gebruik van je stem. Zoals vermeld, werkt jouw gedrag aanstekelijk. Raak dus zeker niet in paniek, begin niet te schreeuwen en geen wilde bewegingen te maken.

Communicatie met ontspannen paard

Is jouw paard ontspannen, dan kun je jullie band verder ontwikkelen. Oogcontact helpt vertrouwen op te wekken en aandacht te trekken. Wees echter niet te opdringerig, want dit kan jouw paard als dreiging ervaren.

Ook fysieke aanraking is een krachtige vorm van communicatie met paarden. Breng genegenheid over door zachtjes te strelen of te kloppen op het lichaam van jouw paard.

Wat voor de communicatie met elk dier geldt, geldt vanzelfsprekend ook voor de communicatie met paarden: wees geduldig, consistent, bouw vertrouwen op, beloon met stem, aaien of traktaties en (vooral!) observeer. Wat voor jouw paard geldt, hoeft niet voor andere paarden te gelden – net zoals jij anders reageert op situaties dan jouw zus, vader of partner.